Je denkt dat je helemaal objectief bent wanneer je je voorbereidt op een voetbalweddenschap. Maar is dat wel echt zo? Het kan zomaar gebeuren dat je onbewust op zoek gaat naar informatie die jouw vermoedens alleen maar bevestigt. Je hebt dan last van confirmation bias (of bevestigingsvooroordeel, zoals het in het Nederlands zo mooi heet). Je brein negeert alle gegevens die je eventueel een andere kant op kunnen sturen; jij hebt alleen maar oog voor de data die perfect in je straatje past. Je denkt nu misschien dat dit jou niet overkomt. Toch is confirmation bias een veelvoorkomend probleem onder voetbalgokkers. Het is typisch zo’n valkuil waarvan je niet merkt dat je erin trapt. Of tenminste… tot je je realiseert dat je bij bepaalde wedstrijden wel erg vaak geld verliest. Om geen slachtoffer te worden van confirmation bias, is het allereerst belangrijk dat je je eigen subjectiviteit herkent. Dat is nog niet zo makkelijk, maar je bent al een heel eind als je kritisch naar je eigen gokgedrag kijkt.

Confirmation bias: op zoek naar bevestiging van je eigen ideeën

Voetbalgokken en psychologie zijn soms sterk met elkaar verweven. Als je geld inzet op een voetbalmatch moet je kunnen vertrouwen op de conclusies die je trekt. Al toont de psychologische wereld wel aan dat je eigen brein soms minder betrouwbaar is dan je denkt. We komen dan terecht op het terrein van confirmation bias.

Confirmation bias is sinds de jaren 60 van de vorige eeuw uitgegroeid tot een bekend fenomeen in de psychologie. Aan de hand van een reeks tests konden onderzoekers destijds voor het eerst aantonen dat mensen hun eigen ideeën/verwachtingen het liefst bevestigd zien. Het tegenovergestelde gebeurt ook. Informatie die onze eigen ideeën ontkracht, wordt voor het gemak snel aan de kant geschoven. De meeste mensen staan nu eenmaal niet open om hun ideeën te veranderen aan de hand van nieuwe of andere informatie. Oftewel, de neiging is groot om alleen die informatie mee te nemen die de oorspronkelijke vermoedens bevestigt. Dit kan ertoe leiden dat er verkeerde conclusies worden getrokken. Dat is wel heel vervelend als er geld op het spel staat omdat je toevallig een voorspelling hebt doorgegeven bij de bookmaker.

Het bevestigingsvooroordeel is overal om ons heen

We denken altijd dat we kritisch zijn en goed kunnen nadenken zodat we een objectieve en weldoordachte beslissing nemen. Maar de realiteit is vaak anders. Het is nu eenmaal erg lastig om je eigen overtuiging los te laten en open te staan voor andere input. En toch is dat nodig om écht objectief aan het gokken te gaan.

De confirmation bias-valkuil bestaat niet alleen in de (online) gokwereld). Sterker nog, het is overal om ons heen. In 2020 kreeg het bevestigingsvooroordeel in Nederland weer extra aandacht door programmamaker Arjen Lubach. Hij sprak uitgebreid over de fabeltjesfuik, waarbij sommige coronaontkenners steeds dieper in allerlei complettheorieën terechtkomen omdat het algoritme van Google en diverse social media hen daar een handje bij helpt. Ze focussen zich alleen nog op berichten die hun eigen theorieën bevestigen of aanvullen. Berichten vanuit andere hoek vinden totaal geen gehoor.

De fabeltjesfuik van Arjen Lubach is niets anders dan de confirmation bias die we al tientallen jaren uit de psychologische wereld kennen. Ook jij bent waarschijnlijk selectiever dan je denkt. Het is heel menselijk om op zoek te gaan naar bevestiging, maar het is toch enorm zonde als jouw eigen brein onbewust verantwoordelijk is voor veel van die verloren voetbalweddenschappen.

Confirmation bias bloeit op als je wedt op je favoriete club

Kennis van voetbal, ervaring met gokken en een vleugje geluk: dit zijn de perfecte ingrediënten om de ene na de andere succesvolle weddenschap af te sluiten. Al ben je er dan nog niet. Bij het wedden op voetbal, moet je ook rekening houden met psychologische aspecten. Als je niet oppast, kan je brein je helemaal de verkeerde kant opsturen. En dat heeft grote invloed op de uitkomst van je weddenschappen.

We hameren er altijd op dat je je goed voor moet bereiden door statistieken te analyseren en het actuele voetbalnieuws door te spitten. Dit soort feiten heb je nodig om een objectief oordeel te kunnen stellen wanneer je gaat wedden op voetbal. Stel je verdiept je in de aankomende kraker tussen Ajax en Feyenoord. Jouw Ajax-hart vertelt je dat er een overwinning voor de Amsterdammers aan zit te komen. Want het kan toch niet zo zijn dat 010 er op het heilige gras van de ArenA een zege uit weet te slepen? Met die gedachte in je achterhoofd ga je op zoek naar statistieken die jouw hoopvolle idee bevestigen. Voor het gemak schuif je de gegevens die mogelijk een ander beeld laten zien opzij en je richt je alleen maar op de statistieken die in je straatje passen. Van volledige objectiviteit is op dat moment geen sprake meer. Doordat je door een gekleurde bril naar de statistieken kijkt, gaat de winkans meteen naar beneden. Je ziet belangrijke zaken over het hoofd, dus die voorspelling van jou kan zomaar verlies opleveren.

Er zijn meer situaties waarin confirmation bias toeslaat

Het maakt niet uit of je een Ajax-hart hebt óf dat je juist groot supporter bent van Feyenoord, PSV, AZ of FC Utrecht. De kans dat je op zoek gaan naar statistieken die jouw gedroomde uitslag bevestigen, is groot. Het is nu eenmaal lastig om objectief te blijven als er meer op het spel staat dan die weddenschap alleen. Veel voetbalgokkers weten wel dat ze wedstrijden van hun favoriete club beter over kunnen slaan. Maar zelfs als je alleen geld inzet op voetbalduels waarbij je geen enkele voorkeur hebt voor een winnaar, kun je de confirmation bias-valkuil niet ontlopen. Er zijn namelijk meer situaties waarin het bevestigingsvooroordeel toeslaat.

Wanneer je gaat wedden op voetbal, is het prettig om enige houvast te hebben. Daarom ga je op zoek naar een vaste tactiek die je op al jouw voetbalweddenschappen kunt toepassen. Misschien heb je onlangs drie keer geld ingezet met behulp van de 79^e minuut strategie. In de laatste 10 minuten van de wedstrijd besloot je telkens om voor een correcte score-weddenschap te gaan, waarbij je vasthield aan de stand die op dat moment op het bord stond. Daarmee vertrouwde je erop dat er in het laatste deel van de wedstrijd niets meer ging veranderen. Drie keer op rij heeft deze strategie de winst opgeleverd. Drie overwinningen met één vaste manier van wedden is alvast een mooie score. Dus ga je bij de volgende voetbalmatch opnieuw voor dezelfde tactiek. Weer is de bookmaker je geld schuldig als de 90 minuten voorbij zijn en je krijgt hiermee de bevestiging dat jouw aanpak werkt.

Na een paar van dit soort positieve uitkomsten schroef je je inzet omhoog. Bovendien word je onbewust steeds lakser en onzorgvuldiger. Je kijkt amper meer naar hoe de situatie op het veld is; jij hebt alle vertrouwen in die strategie die eerder al succesvol bleek. Maar hierdoor mis je gegevens om een écht goed oordeel te vellen. Die objectiviteit die je bij elke volgende wedstrijd weer nodig hebt, ontbreekt totaal. Er komt vanzelf een punt waarop dit volledig mis gaat. Deze tactiek was bij voorbaat al gedoemd te mislukken, alleen zag je dit niet. De val die confirmation bias heet, creëerde een blinde vlek voor de gevaren van jouw aanpak. Daar kom je pas achter als je opeens geld verliest en die opgebouwde winst als sneeuw voor de zon begint te verdwijnen.

Zo voorkom je dat je in die val trapt

Vooraf heb je altijd wel een beeld van hoe de wedstrijd verloopt. Zeker als je wedt op de bekende competities, kun je je eigen kennis maar moeilijk helemaal uitschakelen. En die kennis vertelt jou dat Real Madrid redelijk eenvoudig moet winnen van die ene middenmoter uit La Liga. Met dit in je achterhoofd is het lastig om volledig objectief naar alle data te kijken. Als je dat zou doen, zou je misschien ontdekken dat er interessante gegevens beschikbaar zijn die die eenvoudige zege ontkrachten. Maar zo makkelijk is het niet om de confirmation bias-valkuil te ontlopen en volledig objectief te zijn. Het enige dat je kunt doen, is kritisch zijn en jezelf voortdurend te blijven controleren. Alleen als je je bewust bent van je eigen beoordelingsvooroordeel, is er ruimte om dit probleem aan te pakken.

Hoe pak je het nu eigenlijk aan als je zo objectief mogelijk wilt wedden op voetbalwedstrijden? Het helpt al om een track record bij te houden zodat je weet of je goed bezig bent of niet. Zodra je merkt dat bepaalde competities, voetbalclubs of strategieën relatief vaak verlies opleveren, weet je dat er iets verkeerd gaat. Dit soort persoonlijke statistieken kunnen behoorlijk ontnuchterend zijn. We zijn geneigd om onze grootse overwinningen beter te onthouden dan onze verliezen. Dit kan je zomaar naar de confirmation bias-valkuil leiden. Naast het bijhouden van een track record is het zaak om jezelf vragen te blijven stellen als je een voetbalweddenschap aangaat. Vraag jezelf af of er ook data te vinden is die de verwachte Real-zege in een ander daglicht zet. Door bewust naar tegenargumenten te zoeken, kun je eindelijk een zo subjectief mogelijk oordeel vellen.